Xatolarni qizil ruchkada tekshirish ajrimlar sonini oshishiga olib keladi!
Ha, ha, to‘g‘ri o‘qidingiz, biz uchun juda oddiy bo‘lgan narsa oilalarda ajralishlar sonini ko‘payishiga ta’sir ko‘rsata olar ekan. Oilangizda muammolar paydo bo‘lyaptimi? Yoki har xil gap-so‘zlar joningizga tegdimi? O‘zingizni ayblamang, siz bunga maktab ostonasiga ilk qadam qo‘ygan kuningizdan boshlab tayyorlanib kelgansiz.
Keling, siz uchun ko‘z ilg‘amagan, lekin hayotimizga sezilarli ta’sir o‘tkaza oladigan haqiqat haqida gaplashamiz. Bola birinchi sinfga borar ekan unga doimo yaxshi o‘qishi kerakligini, doimo “besh” baho olishi kerakligini uqtirib kelamiz. To‘rt yoki uch baholar biz uchun kifoya emas, kezi kelsa, pastroq baho olgan farzandimizni yaxshilab koyib ham qo‘yamiz. Maktab davridanoq bizga o‘xshagan boshqa bir insonlar bizga baho berishni boshlashadi, ular bizga har xil baholar qo‘yishadi, eng asosiysi 100 ta yozgan so‘zimizda ikkita xato bo‘lsa, o‘sha xatoni bizga moshdek ko‘rsatish uchun qizil bilan alohida urg‘u berib ko‘rsatib qo‘yishadi.
E’tibor berdingizmi, 100 ta so‘zdan, atigi ikkitasi noto‘g‘ri, lekin biz urg‘uni aynan shu ikkitasiga beramiz. Biz 98 ta to‘g‘ri yozilgan so‘zga unchalik ham e’tibor bermaymiz, natijada bolada perfektsionizm (har narsada 100 foizlik natijaga erishish) kasalligi boshlanadi, bolaning ko‘nglida xato qilishdan qo‘rqish hissi paydo bo‘ladi.
Biz insonmiz, biz xato qilishga haqlimiz. Inson ongi sekin-asta mana shunday kichik xatolarni ko‘rishga ko‘nikib boradi. Sekin-asta bu fe’limiz yanada rivojlanib boradi, keyinchalik esa, oilaviy hayotimizga ham ta’sir ko‘rsatadi, oddiy misol qilib aytadigan bo‘lsak, mana faraz qiling:
Turmush o‘rtog‘ingizning juda ko‘p yaxshi xislatlari bor: u mard, oqko‘ngil, insonlardan yordam qo‘lini ayamaydigan, imkon bo‘ldi deguncha ishini tashlab farzandlari tomon oshiquvchi mehribon ota, lekin shu qurg‘ur topadigan pulini cho‘g‘i sal kamroqda, bo‘ldi mana shu minusning o‘zi shuni ko‘tarib chopish uchun yetarli. Chunki sizning qo‘lingizda qizil ruchka bor, siz u bilan faqat xatolarni topishga o‘rganib qolgansiz.
Nima qilish kerak?
Biz maktablarda “ko‘k ruchka” printsipiga o‘tishimiz lozim, bolalarning xatolari qizil ruchkada ajratib emas, ko‘k ruchkada izoh berib ketishimiz kerak, masalan, “Juda zo‘r yozibsan, yana ham ko‘proq yozishni mashq qilsang, xatolar o‘z-o‘zidan yo‘q bo‘lib ketadi”, deya o‘rgatishimiz lozim.
Biz xatolarga e’tibor berib bolaning ko‘nglini tushurishni emas, unga yangicha kuch-quvvat berib rag‘batlantirishni o‘rgatishimiz lozim. Ishonmasangiz, turmush o‘rtog‘ingizning yaxshi xislatlarini va xato-kamchiliklarini alohida qog‘ozga yozib chiqing, faqat kamchiliklar qizil ruchkada, xislatlar ko‘k ruchkada bo‘lsin, lekin ikkinchi varaqda ikkalasi ham ko‘k ruchkada yozilsin. Ikkala qog‘ozga ham razm solib o‘qib chiqing, ko‘rdingizmi, ko‘k bilan yozilgan kamchiliklarni juda katta kamchilik ham deb bo‘lmaydi. Menimcha, maktablarda allaqachon “ko‘k ruchka” tizimini qo‘llash lozim.
❗️ Bolaga to‘liq “besh”ga o‘qish nurli kelajakni ta’minlamaydi, biz bolani xato qilishdan qo‘rqmaslikka o‘rgatishimiz lozim, uning yaxshi xislatlarini yuksaklarga ko‘tarib, xatolari haqida birgalikda bosh qotirishimiz lozim, zero "Illat izlaganga illatdir dunyo, Hikmat izlaganga hikmatdir dunyo..."