Abdulla Qahhor - adabiyot va hayot haqida

Abdulla Qahhor adabiyot va hayot haqida Chuqur bilim, haqiqiy talant egasi o'z kuchiga, oldinda ketayotganlarga yetib olishiga, bir safda ketayotib, hech qachon orqada qolmasligiga isxonadi. Ma'rifatsiz, talantsiz yozuvchi (yozuvchi emas) esa, birovga yetib olishga ojizlik qiladi-yu, uni chalib yiqitishga, loaqal bo'yniga kir latta ilib ta'bini xira qilishga, yurgani xalal berishga urinadi. Haqiqiy talant egasi bir-biriga hasad emas, havas qiladi, bir-birining g'ayratini keltiradi. Bular orasida raqobat emas, jamiyatimizni olg'a siljitadigan kuch-musobaqa bo'ladi. ** Tanqid yomon asar bilan kitobxon orasida dalol, shirinkomaga vijdonini sotadigan dalol bo'lmasligi kerak. ** Shunday yozuvchilar bor: umrining birinchi yarmida nom chiqaradi. U nomini boqadi. Umrining ikkinchi yarmida nomi uni boqadi. Adabiyotda bunday bo'lmasligi kerak. Katta yozuvchini katta yozuvchi, yosh yozuvchini yosh yozuvchi, deb to'g'ri aytaverish kerak. ** Nima uchun ko'cha harakati qoidasini buzgan kishiga militsiya hushtak chaladi-yu, butun bir tilni buzayotgan odamlarga hech kim hushtak chalmaydi. ** Illatlarga qarshi kurashar ekanmiz, bir tomondan, illatni bahona qilib hayotimizni qoralashga urinadigan kishilarga yo'l bermasligimiz, avvalda dimiqib qolgan va endi ochiq havoda xursandligidan o'ynoqlab polizni buzadigan kishilarni tanqid qilishimiz, ikkinchi tomondan, illatlarga qarshi kurashda bizga xalal beradigan kishilarga zarba berishimiz kerak ** Klassiklarda ham, xalq adabiyotida ham odatan yigitlar yaxshi ko'rgan qizlarini maqtashar edi: ko'zing undoq, o'zing bundoq deyishar edi, hozirgi ko'p ashullalarda qizlar o'zlarini maqtashadi: u yog'im bundoq, bu yog'im bundoq deyishadi. Ey shoir, tashabbus erkakdan bo'lishi kerak, bulbulning ham erkagi sayraydi-ku! deydigan odam yo'q. ** Oltmishga kirib bildim: umrim bekorga o'tmapti, odamlarga kerakli ekanman, hayotda iz qoldiribman. ** Agar yozuvchining axloq kodeksi tuziladigan bo'lsa, men halollik bilan shijoatni birinchi modda qilib qo'yar edim, chunki yozuvchining boshqa hamma xislatlari uning qay darajada halol, naqadar shijoatli ekaniga bog'liq. Adabiy asar yozish uchun, hech shubhasiz, talant kerak, lekin yozilgan narsani o'chirish, kitobxonga zarur gaplarnigina qoldirish uchun talantning o'zi kifoya qilmaydi, insof ham kerak. ** Ko'pgina hunarmandlar qariganda suygan hunaridan mahrum bo'ladi: uloqchi ot chopolmaydi, surnaychi yaxshi puflolmaydi, o'yinchi oyog'ini ko'tarolmay qoladi. Yozuvchi dutor yoki vinoga o'xshaydi - eskirgan sayin ochiladi, quvvati oshadi. ** Eson-omon oltmishga kirganimga xursandman. Bu to'g'rida birdan-bir xursand bo'ladigan joyim bor: yozuvchilikda qirq yillik tajriba orttirdim. Bu tajriba umrimning qolgan qismini samarali o'tkazishimda menga juda qo'l keladi. ** Ming ketmon urishga, tog'ni qo'porib tashlashga qodir odam bir ketmon urib qo'yib kerilmaydi, o'zini yelpimaydi, tahsin va ofarin kutmaydi. Bir ketmon urib, tahsin va ofarin umidida atrofga qaragan odam shu bilan ikkinchi ketmonni urishga ojizligini ko'rsatadi. ** Yozuvchi yoshligida yoshligiga rioya talab qilsa talantiga shira tushadi, erta qariydi, keyin qariligiga ...