Jaloliddin Rumiy hikmatlari to'plami

Hikmatlar Jaloliddin Rumiy Hikmatlar Jaloliddin Rumiy Hikmat - Ko'ngil Chirog'i Malum ermasmu magar ibrat senga, So'z ochar so'zni degan hikmat senga? Jaloliddin Rumiy Insonni sev! Uni ezozla! Bu yangilik emas - juda qadimiy gap. Sevgi va ezozga loyiq bo'lolmasa-chi? Noloyiqni sevmoq, birinchidan, fahm-farosat pastligini ko'rsatadi; ikkinchidan, muhabbatni tahqirlaydi; uchinchidan, insoniylik sharafiga ziyon etkazguvchi bir ishdir. Chunki hamma kishi ham mehr-muhabbatga munosib bo'lolmaydi. Odamni bilish, odam tanishda hikmat ko'p. Mana shunda adashildimi - bo'ldi: to'g'rilik, insof, muruvvat, vijdon, mardlik - hamma-hammasida chalg'ib ketiladi. Dononi - nodondan, oqilni - johildan, mardni - nomard va g'irromdan ajratolmagan, rostlik va halollik qadrini yerga qorishtirib, o'g'rilik, muttahamlik va korchalonlikka keng yo'l ochgan jamiyatning boshi esa musibatdan chiqmaydi, xususan, axloqiy, ruhiy ofatlar uni ichdan kemirib, emirib yuboradi. Bunday vaziyatda so'z ham, fikr ham ta'sir kuchini yo'qotadi. Va o'zi ishonmaydigan narsaga o'zgalarni ishontirishta bel bog'lagan, gapi boshqa, hol va amali mutlaqo boshqa vaysaqi, safsatabozlarning bozori qiziydi. Ammo ulardan hech qaysisi millat, yurt taqdiriga tegishli biror bir mas'uliyatni zimmasiga olmaydi. Odamning taqdiri va istiqboli jamiyatda hal bo'lganidek, jamiyatning ijtimoiy, axloqiy, fikriy sog'lomligi ham odamning butunligi, komilligiga daxldor. Komil inson haqida ko'p gapiramiz, o'zimizcha ko'yinamiz. Bu yaxshi, albatta. Lekin quruq gap bilan, yolg'iz ko'yinish yoki istak bilan insonni o'zgartirib, komillashtirib bo'lmasligini chuqur o'ylab ko'rmaymiz. Bizningcha, bu jabhada komil inson masalasini har jihatdan chuqur o'rgangan tasavvuf allomalarining mulohaza, mushohada va xulosalariga ko'proq tayanish joiz. Komil inson asarining muallifi, buyuk vatandoshimiz Azizuddin Nasafiy yozadi: Shuni yaxshi bilgilki, odamlarning ko'pchiligida insonlik qiyofasi bo'lgani bilan odamiylik manosi yo'qdir. Bunday kimsalar esa aslida eshak, ho'kiz, qurt-qumursqa, qoplon, ilon va chayonlardir. Nega, nima uchun bunday deya sira ajablanmaslik lozim. Chunki har bir kent va shaharda ham manan, ham jisman insonlik sharafiga sohib bir hovuch kishi bordir, xolos. Shu o'rinda bir narsani takidlab o'tsak. Insonning axloqiy poklanishi, tafakkur 1 http:library.ziyonet.o'z Hikmatlar Jaloliddin Rumiy balog'ati, bir so'z bilan aytganda, komilligi borasida qadimda ilgari surilgan va asrlar mobaynida o'zlashtirilib, amal etilib kelingan BOYA va tushunchalardan yiroqlashish, uzilish holati u yoxud bu tarzda butun bashariyat turmushida ko'zga tashlanib turibdi. Buning bosh sababi Nasafiy bobomiz ko'rsatgan nuqson - odamiylik manosidan mahrumiyatning keng quloch yozishi erur. Darhaqiqat, o'z ilohiy mohiyatini tushunish va mushohada qilishda insoniyat oldinga emas, ortga odimlagani inkor aylash mushkul bir haqiqat. Moddiy va texnikaviy taraqqiyot bashar nafsida yangi-yangi o'zanlar ochdi Aniqki, biz jin va insondan ko'plarini jahannam uchun yaratdik. Ularning dillari boru anglay olmaydilar, ko'zlari boru ko'ra bilmaydilar (Arof: 179) Dunyoni botindan bilish layoqatiga sohib odam Quroni karimdagi ...