Tursunboy Adashboyev she'riyatida an'anaviylik va badiiy mahorat masalalari

TАSDIQLАYMАN Mavzuning dolzarbligi. O'zbek bolalar adabiyoti maydonga kelgan paytlaridan boshlab yosh avlod ma'naviy kamolotini ta'minlash manfaatlariga xizmat qilib kelmoqda. Zero, Respublikamiz Prezidenti I.A.Karimov aytganlaridek: Ilm-ma'rifatga qiziqishi sust millatning kelajagi ham bo'lmayli. Dastlabki qadamlarini XX asr avvalida boshlagan Saidrasul Aziziy, Abdulla Avloniy, Munavvar Qori, Hamza Hakimzodalar poydevorini qo'ygan bu ijod namunalari o'tgan davr mobaynida o'ziga xos katta adabiyotga aylandi. Bolalar adabiyoti rivojlana borishi bilan uning tadqiqotchilari ham kamolga etdi. Izlanishlarini o'zbek bolalar adabiyoti taraqqiyotining umumiy jihatlarini tadqiq etishdan boshlagan adabiyotshunoslik bolalar adabiyoti etakchi namoyondalari hayoti va ijodini monografik tarzda o'rganishga, ijodiy portretlarini yaratishga kirishdi. O'zbek bolalar adabiyoti taraqqiyotiga alohida hissa qo'shgan shoir va yozuvchilar ijodiy faoliyatlarini o'rganish o'zbek bolalar adabiyotini mukammal tarixini yaratishga imkon berish barobarida yosh avlod ma'naviyatini shakllantirishdagi o'rnini xolis belgilashga ham xizmat qiladi. Milliy, madaniy, adabiy qadriyatlarimiz tiklanayotgan bugungi kunda yosh avlod ma'naviy kamolotida bolalar adabiyotining alohida o'rin tutishi misalaning dolzarbligini yanada oshiradi. O'zbek bolalar adabiyotinig salkam ellik yillik tarixi bilan hamqadam borayotgan, yigirmaga yaqin she'riy to'plamlari nashr qilingan iste'dodli shoir Tursunboy Adashboyev ijodini o'rganish va tadqiq etish shu jihatlardan ham dolzarb ahamiyat kasb etadi. Muammoning o'rganganlik darajasi. XX asr ikkinchi yarmidan XXI asr boshlarigacha bo'lgan o'zbek bolalar adabiyotining taraqqiyot tamoyillari va o'ziga xosliklari, janriy takomili, yetakchi namoyondalari va asosiy asarlari adabiyotshunoslikda turlicha yo'nalishlarda birmuncha o'rganilgan. Ushbu adabiyot taraqqiyotining turlar, janrlar va alohida ijodkorlar faoliyati nuqtai nazaridan tadqiq etilgan 3 kitobdan iborat tarixi, monografiya va risolalar, disserttsiyalar yaratilgan, bevosita T.Adashboyev ijodiga bag'ishlangan bir qator maqola va taqrizlar ham mavjud. Birоq, T.Adashboyevday sermahssul shoir ijodini o'zbek bolalar she'riyatining taraqqiyoti va o'ziga xosliklari bilan bog'liqlikda o'rganish borasida ba'zi fikrlarni hisobga olmaganda, shu paytgacha deyarli hech ish qilinmagan, alohida tadqiqit ob'yekti bo'lgan emas. Bitiruv malakaviy ishi maqsadi. BMIdan ko'zda tutilgan asosiy maqsad T.Adashboyev asarlarini bolalar adabiyotining o'ziga xosliklari nuqtai nazaridan o'rganish, uning o'zbek bolalar adabiyotida tutgan o'rnini belgilash, asarlarining mavzu ko'lami, badiiy-estetik va ma'rifiy-tarbiyaviy xususiyatlarini yoritish hamda ilmiy umumlashtirishdan iborat. BMI vazifalari. Tadqiqot maqsadidan kelib chiqib, qo'yidagi vazifalarni amalga oshirish ko'zda tutildi: -T.Adashboyev ijodida an'anaviylik va badiiy mahorat muammosining shoirning xalq og'zaki ijodi, jahon bolalar adabiyoti va uztoz shoirlar an'analarini ijodiy o'rganishi, asarlarida qo'llashi va badiiy mahorat pillapoyalarini egallay borishi aspektida o'rganish; - T.Adаshboyev ijodida vatan, tabiat manzaralari tasviri va vatanparvarlik talqini muammosini shoir ijodiy o'ziga hosligi yo'nalishlarida tadqiq etish: -T.Adаshboyev ijodida ma'rifiylik- tarbiyaviylik muammosining tadrijiy takomilini o'rganish; -T.Adashboyev asarlarida lirik qahramon obrazini yaratish borasidagi mahoratni tadqiq etish. Tadqiqot ob'yekti va predmeti. T.Adashboyevning Kamolning olmasi, Biz sayohatchilarmiz, Arslonbobo sharsharasi, Olatog'-lolatog', Jo'nataman ...