O'zbek mutafakkirlari slayd taqdimot

O'ZBYeK MUTAFAKKIRLARI FOROBIY (873-950) Abu Nasr Muhammad ibn Muhammad ibn Uzluq Tarxon al-Forobiy 873y (Forobda, hozir Chimkent viloyati) tug'ilgan - 950y Damashqda vafot etgan) - faylasuf, mutafakkir, qomusiy olim. Farob, Toshkent, Buxoro va Samarqandda o'qigan. Bag'dodda yashab yunon olimlarining asarlarini o'rgangan. Ayrim ma'lumotlarga ko'ra, u 70 dan ortiq tilni bilgan. 940 yilda asosan Damashqda g'aribona yashab, umrini ilmga sarf etgan. Olim fanning turli sohalariga oid 160 dan ziyod asarlar yozganligi malum. Zamondoshlari tomonidan Sharq Aristusi, al-Muallim-as-Soniy (Ikkinchi muallim, Aristoteldan keyin) deb atalgan. Aflotun (Platon), Arastu (Aristotel), Uqlidis (Yevklid), Botlimus (Ptolemey) asarlariga yozgan sharhlari, falsafa va mantiqqa oid risolalari Sharqda ham, G'arbda ham mashhur bo'lgan. Forobiy asarlari o'sha davr fanining barcha sohasini qamraydi. Kitob al-burxon (Isbot kitobi), Ixso al-ulum (Ilmlarning kelib chiqishi va tasnifi), Kitob ul-musiqo al-kabir (Muzika haqida katta kitob), Risola fi azo al-insoniya (Inson a'zolari haqida risola) va boshqa asarlari mavjud. Adolatli jamiyat, olamning abadiyligi haqidagi g'oyalari YevropaUyg'onish davriga ta'sir qilgan. BYeRUNIY (973-1048) Abu Rayhon Muhammad ibn Ahmad al-Beruniy - qomusiy olim, mutafakkir. 973 y. 4 sentyabrda Kat (Xorazm poytaxti) shahrida tug'ilgan. 1048 y. 11 dekabrda G'aznada vafot etgan. 16 yoshidan astronomik kuzatishlar olib borganligi malum. Ustozi xorazmlik atoqli olim Abu Nasr ibn Iroq al-Mansur (1035 yilda vafot etgan) 12 asarini Beruniyga bag'ishlagan. Dunyoda birinchi globus (diametri 5 metrli yarim shar) yasagan. Xorazmda Mamun akademiyasi rahbarlaridan biri. 1017 yilda Mahmud G'aznaviy uni G'aznaga olib ketadi. Bu davrda Beruniy Hindistonga ilmiy safarga boradi. Ilmiy merosi 150 dan ortiq kitob va risoldan iborat. Qisqacha Al-Qonun al-Masudiy, Hindiston, Geodeziya, Xronologiya, Minerologiya, Saydana (Dorivor o'simliklar haqida kitob) asarlarining tarixdagi roli beqiyos. Beruniyning geliotsentrik sistema, tajriba va kuzatuv ilmiy xulosalar asosi bo'lishi lozimligi haqidagi g'oyalari fan tarqqiyotiga katta ta'sir ko'rsatgan. Ibn Sino (980-1037) Abu Ali Husayn ibn Abdullo ibn Sino - qomusiy olim, mutafakkir, tabib, faylasuf, shoir. 980 y. avgustda Buxoro yaqinidagi Afsxona qishlog'ida tug'ilgan. 1037 y. 18 iyunda Isfahonda vafot etgan. Buxoroda o'qigan. 10 yoshida Quronni yod bilgan. Malum muddat Xorazmda va Eronda yashagan. Turli hukmdorlar qo'l ostida vazirlik va tabiblik qilgan. Olimlar olimi unvoni bilan atalgan. Yevropada Avitsenna nomi bilan mashhur. Asarlarining soni 280 dan ziyod. Ulardan 40 dan ko'prog'i tibbiyotga, 30 dan ortig'i tabiiy fanlar va musiqaga oid, qolganlari falsafa, mantiq, axloq, ilohiyot, ijtimoiy-siyosiy mavzularda. Bizgacha 160 ga yaqin asari etib kelgan. Kitob ush-shifo (Shifo kitobi), Donishnoma, Kitob un-Najot (Najot kitobi) ilmiy asarlari, Tayr qissasi, Xay ibn Yaqzon, Salomon va ibsol qissalari jahonga mashhur. 5 jildli Kitob al-qonun fit-Tibb (Tib ...