Qashqadaryo xavzasining tog' mintaqasida tarqalgan ayiqtovondoshlar oilasi vakillari

Qashqadaryo xavzasining tog' mintaqasida tarqalgan ayiqtovondoshlar oilasi vakillarining bioekologik xususiyatlari va sanoatda ishlatilishi mavzusidagi REJA KIRISH 3 1. Qashqadaryo viloyatining fizik-geografik tavsifi 6 2. Ayiqtovondoshlar oilasi haqida ma'lumot 23 Ayiqtovondoshlar oilasi haqida umumiy ma'lumot 23 Qashqadaryo viloyatida tarqalgan Ayiqtovondoshlar oilasi vakillari 33 3. Qashqadaryo viloyatining tog' mintaqasida tarqalgan Ayiqtovondoshlar (Ranunculaceae) oilasiga mansub ayrim o'simliklarining bioekologik xususiyatlari 35 Xulosalar 52 Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati 54 Kirish Qashqadaryo viloyati O'zbekistonning janubida joylashgan o'simliklar olamiga boy o'lkalardan biri bo'lib, uning tarkibiga turli xil hayot shakliga mansub o'simliklar dunyosiga boy bo'lishi bilan bir qatorda, ekologik jihatdan turli-tumanligi ham olimlar e'tiborini o'ziga jalb qilib kelgan. O'zbekistonda yovvoyi holda o'sadigan o'simliklar soni qariyb 4 150 ga yetdi. Shulardan 577 tasi shifobaxsh xususiyatga ega. Bular orasida jumhuriyatimiz hududida ma'lum sharoitlardagina uchraydigan yer sharining boshqa floristik viloyatlarida o'smaydigan, fan olamida endem tur deb yuritiladigan 390 turi bo'lib, ular Respublikamizning bebaho milliy boyligi hisoblanadi. Respublika hukumati ba'zi bir yovvoyi o'simlik turlarini yig'ishni tartibga solish maqsadida o'simliklardan bir qancha turini O'zbekiston Qizil Kitobiga kiritishga qaror qildi. Qashqadaryo viloyati hududida ham keyingi yillarda qishloq xo'jaligi va sanoat qurilishi ishlarining jadal sur'atda olib borilishi tabiatga, shu jumladan o'simliklar olamiga ham o'z ta'sirini ko'rsatmoqda. Buning natijasida yovvoyi tabiatga bo'lgan antropogen pressning kuchayishi tufayli juda kam uchraydigan endem va relikt (qadimgi davr florasiga oid turning ma'lum joylarda qoldiq holda saqlanayotganligi) turlar o'sadigan sharoitlar o'zlashtirilib, ularning tez orada butunlay yo'qolib ketish xavfi tug'ilmoqda. Ishning dolzarbligi. Bugungi kunda bioxilma-xillikni saqlash butun dunyo hamjamiyati oldida turgan muhim muammolardan biri bo'lib qolmoqda. Bu borada Respublikamizda ham qator ishlar amalga oshirilmoqda. Qashqadaryo viloyatining tog' mintaqasi o'simliklar qoplamida uchraydigan Ayiqtovondoshlar oilasiga mansub o'simliklarni o'rganib, ulardan ayrimlarining biоekologik xususiyatlarini aniqlash hamda sanoatda keng qo'llanilishini o'rganish dolzarb ahamiyat kasb etadi. Ishning maqsadi. Bitiruv malakaviy ishning maqsadi Qashqadaryo viloyatining tog' mintaqasi o'simliklar qoplamida uchraydigan Ayiqtovondoshlar oilasiga mansub o'simliklarni o'rganib, ulardan ayrimlarining biоekologik xususiyatlarini aniqlash hamda sanoatda keng qo'llanilishini o'rganishdan iborat. Ishning vazifalari. Yuqorida qayd etilgan maqsadlarni amalga oshirish uchun quyidagi vazifalar rejalashtirildi va bajarildi: Qashqadaryo viloyatining fizik-geografik holatini (relyefi, iqlimi, dengiz sathidan balandligi, tuprog'i, foydali qazilmalari) adabiyotlardan foydalanib o'rganish; Ayiqtovondoshlar oilasi haqida ma'lumotni adabiyotlardan foydalanib o'rganish; Qashqadaryo viloyatining tog' mintaqasida tarqalgan Ayiqtovondoshlar oilasi vakillarini aniqlash, ular orasidan Qizil Kitobga kiritilgan turlarini ajratish; Qashqadaryo viloyatining tog' mintaqasida tarqalgan Ayiqtovondoshlar oilasiga mansub o'simliklarni hayotiy shakllari bo'yicha ajratish; Qashqadaryo viloyatining tog' mintaqasida tarqalgan Ayiqtovondoshlar oilasiga mansub ayrim o'simliklarining bioekologik xususiyatlari va sanoatda ishlatilishi o'rganish. Ishning ahamiyati. Bitiruv malakaviy ishning ahamiyati shundan iboratki, ishda ko'rsatib o'tilgan o'simliklarning xalq ...