Inson ishlab chiqarish faoliyatining atrof muhit bilan bog'liqligi

Inson ishlab chiqarish faoliyatining atrof muhit bilan bog'likligi R e j a : 4.1. Tabiat bilan jamiyat o'rtasidagi bog'liklik. 4.2. Ekologiya fanini o'qitishningi asosiy maqsadi. 4.3. Ekologiya fanining asosiy vazifalari. 4.4. Atrof muhitga tashlanayotgan chiqindilar turlari. 4.1.Tabiat bilan jamiyat o'rtasidagi bog'liklik Tabiatni muhofaza qilish jarayonida vujudga kelgan muomolarni ishtimoiy jihatidan xal qilishda tabiat bilan jamiyatning o'zaro taosiri alohida ahamiyatga egadir. Atrof muhit tushinchasi deganda insonlarning yashash muhiti va ishlab chiqarish faoliyati yaoni insonlarga taosir etuvchi tabiy, iqtisodiy va ishtimoiy faktorlar to'plami tushiniladi tirik organizimlarni mavjudligi sharoitlarini va yashash muhit bilan tirik organizimlar o'rtasidagi o'zaro bog'liklarni o'rganuvchi fan bu ekologiya deb ataladi.(ekologiya so'zi grekcha ,oykos- uy , logos -fan so'zlaridan tashkil topgan.) Kuyida insonlarni ishlab chiqarish foliyati bilan atrof muhit o'rtasidagi o'zaro bog'liklik sxemasini ko'rib chiqamiz. Insonning vujudga kelishi va uning tabiyatga bo'lgan taosiri sxemada kursatilganidek turli ishtimoyi - iqtisodiy tuzimlaridan barcha sari inson keng ongi olib borishi jarayonida tirik mavjudotning yangi prinsiplari shakilari tarkibi topdi. Inson tabiatda mavjud bo'lgan tayyor ozik - ovqat istimol kilibgina kolmay, ularni tayyorlash bilan xam shug'ilanadi va shu jarayonda tabiyatga xam taosir kursatadi, demak inson va tabiyat bir-bir bilan o'zaro uzviy bog'likdir. Tabiat butun jamiyat uchun zaruri hayot muhiti va moddiy resurslarining yakayu -yagona manbaa bo'lib, kishilarning moddiy va mag'naviy ixtiyojlarni kondiradigan barcha boyliklar asosidir. Tabiat va jamiyat bir-biri bilan bog'lik holda bir butunlay tashkil qiladi. Ishlab chiqarish kuchlari rivojlangan sari insonlarni tabiyatga bo'lgan tag'siri xam kuchayib,tabiat bilan jamiyat o'rtasidagi o'zaro taosir mikyosi kengayib boradi fan -texnika yutuklari ishlab chiqarish kuchlari jamiyatning rivojlanishida yetakchi ahamiyatga ega bo'lib odamning tabiat resurslaridan foydalanishini osonlashtiradi, moddalarning aylanma harakatini tezlashtiradi va jamiyatning rivojlantirishda tabiy omilariga nisbatan ijtimoyi omilardan roli yuqori bo'lishi uchun imkon yaratadi. Natijada inson mehnat tufayli tabiy muhitga bevosita bog'liklardan tabiatga ozod bulsa borib, uzining tabiyatga bo'lgan taosirini kuchaytiradi. Sanoat korxonalarni ortishi, qurilish xo'jaligini ximyalashtirish aholi soni va avtotransportlarning ortib borishi kabi omilar turli xil chang - gaz chiqindilar , okava suvining mikyosidagi va turli, katik chiqindilarni kuplab mikyosida atrof muhitga tashlanishga olib keladi. Inson tabiyatga kuchli darajada taosir kursatayotgan jarayonda ekologik tanchilik. Baozan faloqat yuz berishi, yaoni tabiyatni inson taosiriga bo'lgan kaysi aksi sadosi aniq sezilmokda bu haqida buyuk olim bunday degan edi: Tabiat ustidan kilgan g'alabalarimizdan ortikcha taltayib ketmaylik,bunday xar bir g'alaba uchun u bizdan uch oldi, kuruk iqlim zonalarida ruy berayotgan chullashish jarayoni, Baykal va Ladoga kullari, orol va orol buyi muamosi Balxash buyi Azov dengizi, Kora dengiz muamolari va boshqa fikrimizning ...