Yer landshafti qonuniyat turlari

Yer landshafti qonuniyat turlari Reja: Landshaft haqida tushuncha. Yer kadastri. Yerdan foydalanish jarayonida maxsuodorligini yaxshilash tadbirlari. Tayanch iboralar: landshaft, kompleks, komponent, relef, erroziya, kadastr, yer kadastri, yaylov, tuproq. Landshaft aniq hududiy birlik bo'lib, uni genezisi va tabiiy sharoitining bir xilligini etiborga olib, malum turlarga birlashtirgan holda xam o'rganish mumkin. Landshaft tuzilishi o'ziga xos murakkab bo'lib, uni kuyidagicha tushunish mumkin: landshaftni tashkil kilgan morfologik birliklarning makondagi o'zaro aloqasi, bog'liqligi, ularning ichki funksional hamkorligi vaqt mobaynida tadrijiy (dinamik) uzgarib boradi. Landshaftda tik (vertikal) va yotik (gorizontal) o'zaro aloqa mavjud bo'lib, bu narsa uning butunligini saqlash ga imkon beradi. Tik yo'nalishdagi aloqa uni tashkil kilgan tabiiy komponentlarning o'zaro bir-birlari bilan bo'lgan uzviy bogligi manosida tushuniladi. Bu tizimda geologik tuzilish relefning xususiyatini tashkil kilgan holda, relef yer osti suvlarining rejimini, tuproq orqali o'simlik hamda hayvonot dunyosininng xususiyatlaribelgilaydi. yopiq yo'nalishdagi aloqa tizimida landshaftni tashkil kilgan morfologik birliklarning (fatsiya, maydon, joy) o'zaro bog'liqligi va xamjihatligi tushunilgan holda, ularning nakadar bir butun hududda o'zaro bog'liqlikda bo'lishligini etirof etish kerak. Landshaftda ushbu barcha aloqalar va xamjihatlik aosi bilan modda va energiyaning almashuvi, o'zgarishi hamda kuchishi natijasida yuz beradi. Bu borada iqlimiy, suv, o'simlik, hayvonot dunyosi va endogen (ichki) omillarning o'zaro ta'siri tufayli yil davomida bir yo'nalishda turli darajada yuz beradi. Bu xol landshaftning bir butun holda mavjud bo'lishligini asoslaydi, shuningdek uning maxsuldorlik va energetika xususiyatlarini baholaydi. Landshaftlarga O'zbekiston hududida tekisliklarda turli yoshdagi deltalar, Orol dengizining kurigan kismida esa uning kum relef shakllari va shurxokli hududlari, Ustyurt platosida Borsakelmas botigi, Kizilkumdagi paleozoy jinslaridan tashkil topgan koldik toglar, Mirzachulda janubiy tog oldi etaklaridagi konus yoyilmalarining prolyuvial tekisliklari, shimoli-sharqiy kismida Sirdaryoning allyuvial II terrasasi va boshqalarni ko'rsatish mumkin. Landshaftlarni ajratishda uning nisbatan katta hududni egallashi, tabiat zonasining barcha xususiyatlarini yoki biror xislatini aks ettirishi hisobga olinadi. «Landshaft» (nemischa- «joyning umumiy ko'rinishi» manosini bildiradi) atamasi fanga birinchi marta L.S.Berg tomonidan kiritilgan. Landshaft - genetik jihatdan bir xildagi hududiy kompleks, bir turdagi geologik asosga, bitta relef turiga, bir xildagi iqlimga, bir turkmdagi o'simlik va hayvonot dunyosiga egadir. Kadastr - malum bir joy (yer, suv va boshqa.) bo'yicha muntazam ravishda o'tkazilgan kuzatishlar natijasida yigilgan ma'lumotlarning jamlanmasidir. Kadastr yer, suv, kazilma boylik, yaylov, urmon va boshqalar bo'yicha tuziladi. Davlat yer kadastri uning kimga qarashli ekanligi, yerning sifat va miqdor xususiyatlari, tuproqni sifat baholash va yerni iqtisodiy jihatdan baholash natijalari to'g'risidagi ma'lumotlarni o'z ichiga oladi. Yer kadastri mamlakat bo'yicha yagona tizimga ega bo'lib, unda yerning yanik maydoni va sifati, tabiiy, xo'jalik va huquqiy holati to'g'risida tulik ma'lumot ...