Ilk o'rta asrlar geografiyasi va Arablarning O'rta Osiyoga istisi davri tarixiy geografiyasi

Mavzu: Ilk o'rta asrlar geografiyasi va arablarning O'rta Osiyoga istisi davri tarixiy geografiyasi Reja: 1.Yer egaligining shakllanishi. 2.Efalitlar tarixiy geografiyasi. 3.Turk xoqonligi . 4. Il k feodalizm davri ga oi d geografik bilimlar. 5. Arablarning O'rta Osiyoni ist il o qilishi va uning geografik xususiyat l ari . 6. Arablarga qarshi xalq ozodlik kurashlari . 7. Arablardan keyin tashkil topgan davlatl ar geografiyasi . O'rta Osiyoda V asrlarga kelib yerga egalik munosabatlari shakllandi . Bk feodal ishlab chiqarish munosabatlari , deb ham ataladi (feod-yer, mulk). Kushon davlati inqirozga uchragach, ko'pl ab mustaqil mulklar paydo bo'l di. Buxorodagi buxorxudod, Chog'oniyondagi chog'onxudod, Toshkentdagi to'di k, Il oqdagi dehqon, Samarqanddagi ixshid, Termizdagi termizshoh, Farg'onadagi ixshid, Vardanzidagi vardanxudod mulklarining paydo bo'lishi feodal munosabatlar bilan bog'liq edi . Ilk o'rta asrlarda O'rta Osiyo tarixiy geografiyasining o'zgarishi faqatgina feodal munosabatlar bilan bog'liq bo'lmay, aholi migratsiyasi bilan ham bog'liq edi. IV asr o'rtal arida O'rta Osiyo hududiga etti suv va sharqiy Turki stondan ko'chmanchi xiyoniylar ki rib keldilar.va IV asrning 2 yarmida Sirdaryodan to Amudaryogacha bo'lgan hududda o'z davlat ini barpo etdilar. V asrning 20 yillarida esa Xorazm va Amudaryo xavzasiga sharq tomondan yana bir ko'chmanchilar, kushonlarning avl odi bo'lmish toxarlar ki rib keldi . Ular So'g'd erl arini tez orada ishg'ol etishib Kidariylar (hukmdor nomidan kelib chiqqan) davlat i ga asos sol dilar. Balx shahriki dariylarning poytaxt i ga aylandi. Kidariylar o'z hududlarini janub tomonga kengayt irishga uringanligi uchun sosoniylarning asosiy dushmanlari ga aylandi . Kidariylar o'z hududlarini janub tomonga kengayt i rishga urunganligi uchun sosoniylarning asosiy dushmanlari ga aylangan. Keyinchalik Tolikon yaqinida Kidariylar va Sosoniylar o'rtasi da chegara belgilangan (456 yilgi jangdan keyin kidariylar tushkunlikka yuz tutganlar). V asr o'rtal arida o'rta Osiyoga yana bir ko'chmanchiqabila-ef tallar shimol tomondan kirib keldilar va kidariylarni janubga-Hindistonga ket i shga majbur qildilar. Vaxshunvor boshchilik qilgan Ef tal davlat i bi rin-ket in Chog'oniyon, Toxari ston va Badaxshonni zabt etadi . Eftallar Tolikon yaqinidagi chegaradan ham o'tib VI asr boshlari gacha qobul , Panj ob, qarashar, Kuchu, qoshg'ar va Xo'tanni ham zabt etib O'rta osiyo, Sharqiy Eron, Shimoliy Hindiston va SharqiyTurkistonni birlashtirgan qudratli davlat tuzadilar. Ef tallar davlat ining tabiiy geografiyasi qanchalik keng va xilma-xil bo'lsa. Shunga mos ravishda aholisi ham xilma-xil edi. Orol dan qoshg'argacha, Balxashdan to Hindistongacha bo'lgan ulkan Ef taliylar imperiyasi hududida bir necha etnosl ar istiqomat qilganlar. Etnoslarning xilma-xilligi , aholi ij t imoiy kelib chiqishining turli -tumanligi xo'jalikka ham ta'sir etmay qolmadi . Ko'chmanchilarning ...