Kriptosistemalarga ko'yiladigan talablar Reja: Simmetrik kriptosistema asoslari. Kriptografik sistemalarning nazariy va amaliy bordoshliligi. O'rin almashtirish usullari. Almashtirish usullari. ma'lumotlarni muhofazalashning muhim masalalari bilan bevosita munosabatda bo'lmagan kishilar axborotlar tizimida muhim ma'lumotlar muhofazasi qoidalarining buzilishi mumkin bo'lgan sabablarni son va sifat jihatidan serqirraligini, tabiiyki, malum bir qolipda tasavvur qila olmaydi. Quyida keltiriladigan jadvalda ko'p uchraydigan va nisbatan yaqolroq his qilish mumkin bo'lgan bazi muhofazalash qoidalarining buzilish sabablari keltirilgan. Jadval 1. ma'lumotlarni muhofazalash qoidalarini buzuvchining maqsadi va uni amalga oshirish uslublari: 1) Ruxsat etilmagan ma'lumotlarni beruxsat olish va unga ega bo'lish, yani ma'lumotlarning maxfiy saqlanish qoidalarini buzish. 2) Maxfiy axborotlar tizimida foydalanuvchilarning biror ma'lumot yuzasidan o'zini javobgarlikdan (masullikdan) xalos etish uchun o'zini boshqa foydalanuvchi sifatida ifodalash yoki boshqa foydalanuvchining vakolatidan foydalanish maqsadida: a) yolgon ma'lumotlarni tashkillashtirish; b) haqiqiy (qonuniy) ma'lumotlarii o'zgartirish; v) ruxsat etilmagan ma'lumotni olish uchun o'zinn shu ma'lumotni olishga vakolati bo'lgan shaxs spfatida ifodalash; g) yolg'on ma'lumotlarni axborotlar tizimiga tushunishiga yo'l qo'yib berish yoki yolg'on ma'lumotlarni tasdiqlash; 3) Mavjud bo'lgan ma'lumotlarni tashkillashtirishni rad etish. 4) Qoidabuzar tomonidan yolgon ma'lumotlar tashkillashtirilib, shu yolg'on ma'lumotlarni axborotlar tizimining boshqa bir foydalanuvchisi tomonidan tashkillashtirilgan, deb ifodalash. 5) Biror aniq ko'rsatilgan vaqtda ma'lumotni oluvchiga yuborilmagan ma'lumotni yuborilgan, deb ifodalash yoki yuborilgan ma'lumotni yuborilgan vaqtini yolg'on ko'rsatish. 6) Haqiqatan ham, olingan ma'lumotlarni olinganligini rad etish yoki ma'lumotlarning haqiqiy olingan vaqtini soxtalashtirish. 7) Axborotlar tizimidan foydalanuvchilarning o'zlariga berilgan vakolatlarini - ma'lumotlarni tashkillashtirish, uzatish, tarqatish va boshqa yo'nalishlarda ruxsat etilmagan holda kengaytirish. 8) Ruxsat etilmagan holda foydalanuvchilarning vakolatlarini o'zgartirish. 9) Maxfiy bo'lgan ma'lumotni maxfiy bo'lmagan ma'lumotlar kabi ifodalash. 10) Aloqa tizimi foydalanuvchilarining o'zaro aloqa shoxobchalariga ruxsat etilmagai holda bog'lanib olib, shu shoxobchadan olingan ma'lumotlarni boshqa aloqa tizimlariga doimiy ravishda tarqatib turish. 11) Aloqa kanalidagi ma'lumotlar oqimini tahlil qilib, ma'lumotlar jamg'armasining tuzilish tartibiga qarab, programmalash ta'minoti va boshqa xosliklarga ko'ra, foydalanuvchilardan kim qanday malutmotlarni qachon olish vakolatiga egaligini o'rganish. 12) Protokol (malum tartib hamda qoida) bo'yicha har qanday holda ham maxfiy qolishi kerak bo'lgan ma'lumotni maxfiyligiga putur etkazgan holda ushbu protokol ma'lumotlarning sofligini ta'minlashiga shubha bilan qarash. 13) Biror yaqqol sezilmaydigan yo'l (protsedura) bilan ma'lumotlarni muhofazalash algoritmi dasturiga o'zgartirish kiritish. 14) Yolg'on ma'lumotlar asosida boshqa foydalanuvchilarni muhofaza protokolni buzishga undash. 15) Ochiqdan ochiq protokolni buzshi bilai ushbu muhofaza protokoliga ishonchni yo'qotishga olib keladigan xatti-harakatlar. 16) Axborotlar tizimining boshqa foydalanuvchilariga ma'lumotlarni sifatli uzatilishiga halaqit berish, xususan, uzatilayotgan ma'lumotga yaqqol sezilmaydigan texnik, dasturiy va boshqa uslublar bilan halaqit berib, uzatilgan ma'lumotning haqiqiyligini (autentifikatsiyasini) rad etishga olib keladigan xatti-harakatlar. Bu yuqorida keltirilgan ...

Joylangan
05 Jun 2024 | 16:49:44
Bo'lim
Informatika va AT
Fayl formati
zip → doc
Fayl hajmi
32.93 KB
Ko'rishlar soni
78 marta
Ko'chirishlar soni
6 marta
Virus yo'q.
VirusTotal da tekshirish
O'zgartirgan san'a:
29.03.2025 | 01:01
Arxiv ichida: doc
Joylangan
05 Jun 2024 [ 16:49 ]
Bo'lim
Informatika va AT
Fayl formati
zip → doc
Fayl hajmi
32.93 KB
Ko'rishlar soni
78 marta
Ko'chirishlar soni
6 marta
Virus yo'q.
VirusTotal da tekshirish
O'zgartirish kiritilgan:
29.03.2025 [ 01:01 ]
Arxiv ichida: doc