Antratsen unumlarining kimyosi va texnologiyasi

Antratsen unumlarining kimyosi va texnologiyasi Reja: 1. Antratsen unumlarining tasnifi 2. Antratsen unumlarining kimyosi 3. Antratsen unumlarining tibbiyotda ishlatilishi 4. Buyokdor ruyan olish texnolgiyasi 5. Sano ektraktini olish texnologiyasi. Bu guruhga antratsenning turli darajadagi oksidlangan birikmalari (antranollar, antronlar, oksantronlar va antraxinon) ularning oksi, oksimetil va boshqa unumlari hamda glikozidlari (antraglikozidlar), bimolekulyar birikmalar (diantranollar, diantronlar va boshqalar) hamda ularning oksimetil unumlari va glikozidlari kiradi. Antratsen unumlari torondoshlar (Polygonaceae), jumrutdoshlar (Rhamnaceae), ro'yandoshlar (Rubiaceae) va boshqa oila vakillari tarkibida uchraydi. Antratsen unumlari boshqa glikozidlar kabi o'simlikning xamma organlari hujayra shirasida erigan holda to'planadi. Antratsen unumlarini saklaydigan o'simlikning yer ostki organlari sariq yoki zargaldok-kizil rangga bo'yalgan bo'ladi. Odatda ma'lum o'simlik oilalarining vakillari o'z tarkibida antratsen unumlarining ayrim guruhlarini to'plash xossasiga ega. Antratsen unumlari yuqori o'simliklardan tashqari, oz miqdorda bo'lsa xam, mikroorganizmlar va xashoratlarda uchraydi. Gelmintospor zamburug'i yashash davrida antratsen pigmentlarini sintez qilib turadi. Janubiy Ovrupada o'sadigan dub daraxtining ba'zi turlarida va Meksikada o'sadigan kaktuslarda yashaydigan xashoratlarning urgochisida karmin kislota bo'ladi. Antratsen unumlarining fizik va kimyoviy xossalari Antratsen unumlari sarik, to'k sarik, to'k sarik-pushti rangli kristall modda bo'lib, ularning glikozidlari suvda yaxshi, spirtda yomon eriydi, efir, xloroform va boshqa organik erituvchilarda juda yomon eriydi yoki butunlay erimaydi, aglikonlari esa aksincha organik erituvchilarda yaxshi erib, suvda erimaydi. Antratsen unumlarining kizdirilganda uchuvchanlik xossasi bor. Bu guruhga kiruvchi birikmalarning ko'pchiligi optik faol moddalar bo'lib, kutblantirilgan yorug'lik tekisligini o'ngga yoki chapga buradi. UF-va ko'k-binafsha nur ta'sirida antratsen unumlari turli rang bilan tovlanadi. Bu tovlanish ularning molekulasidagi asosiy yadrosi oksidlanish darajasiga va yadrosiga joylashgan funksional guruhlarning soni va turi joyiga bog'liq. Masalan, antraxinon unumlari to'k sarik, pushti, kizil va olov-kizil, antron va antranol unumlari - sarik, zangori, binafsha rang bilan tovlanadi. Ishkor eritmasi ta'sirida anratsen unumlarining glikozidlari parchalanib, sof holda ajralib chikkan aglikonlar suvda yaxshi eriydigan fenolyat tipidagi birikmalar - antraxinolyatlar hosil qiladi. Antraxinolyatlarning suvdagi eritmasi to'k kizil bo'lib, kislotalar ta'sirida (kislotali sharoitda) parchalanadi va qaytadan suvda erimaydigan sarik rangli sof xoldagi aglikonga aylanadi. Antratsen unumlarining tasnifi. Antratsen yadrosining oksidlangan darajasiga karab uning unumlari 2 guruhga bo'linadi: I. Oksidlangan turi (anraxinon unumlari). Bu guruhga, xrizatsin va alizarin unumlari kiradi. 1. Xrizatsin (1,8 dioksi antroxinon) unumlari: rein, xrizofanol va boshqalar. 2. Emodinlar - xrizatsinning metil va oksi unumlari. Ular antraxinon unumlarining eng muhim birikmalari bo'lib, ko'p dorivor o'simliklarda sof va glikozidlar holatida uchraydi va ularning surgi sifatida ta'sir ko'rsatuvchi asosiy kismi hisoblanadi. Emodinlarga aloy-emodin (1,8-oksi-3-oksimetilantraxinon) frangula-emodin (3-metil-1, 6, 8-trioksiantraxinon), fission (3-metil-6-metoksi-1, 8-dioksiantraxinon) va boshqalar kiradi. 3. Alizarin (1, 2-dioksiantraxinon) unumlari. Bu ...