Atom yadrosini sun'iy yo'l bilan parchalash

Atom yadrosini sun'iy yul bilan parchalash Reja: Rezerfort atom yadrosini sun'iy parchalash usuli. Atom yadrosining tarkibi. Atom yadrolarining hosil bo'lish energiyasi. Atom tuzilishi nazariyasi. Rezerford atom yadrosini sun'iy parchalash usuli E.Rezerfort atom yadrosini sun'iy yul bilan parchalashda radiaktivlanishda chikadigan alfa-zarrachalarining juda katta kinetik energiyasidan foydalandi. U birinchi bo'lib, w chi zarracha bilan azot atomini bombardimon qiladi. Atom yadrosi uzgaradi. Yadrosini boshqa element atom yadrosiga aylanishini yadro reaksiya deyiladi. Ular tenglama bilan ifodalanadi. uNqr + wHer = iOqu +qHq Reaksiyada chap va ung tomonlarni massasi va zaryad sonlari teng bo'ladi. Bu reaksiyada atom yadrosi «Nw» yutadi. hosil bo'lgan bekaror atom yadrosi musbat zaryadlangan «protoni» chikaradi, bunda kislorod i0qu izotopi hosil bo'ladi. Demak azot va geliy atomlari Oqu va vodorodni hosil qiladi. Yoki qqNawe + wHer = qwMgwy +qHq qoe0 (VYe) ni - zarracha bilan bombordimon kilganda u sinish burchagi kuchli bo'lgan o'ziga xos nur chikarilgani aniklandi. qoqw yilda bu nurni J.Chedvin anikladi elektronetrol zarrachalar oqimi bo'lib, ular keyinchalik «neytron»lar deb atali boshlandi. Veo + Ner = Sqw + nq n - neytron Massaga ega bir C birligiga teng' Misol' qqNawe -qq tasi proton, qw tasi neytron N zaryadsiz zarracha proton esa musbat zaryadli zarracha N = A - Z Misol' qwMgwr N= A - Z = A - Z - wr -qw = qw Yengil elementlarda neytron soni proton soniga teng. Ogir elementlardan farq qiladi. quClet quCleu xlor izotoplarida qi tasi proton w0 ta neytron bor. Atom yadrosining tarkibi. Atom yadrolarining hosil bo'lish energiyasi. Atom yadrolarining tuzilish nazariyasini o'rganishda nima uchun atom yadrosi uzidagi bir xil zaryadli qqR ning o'zaro itarilishi natijasida o'z-uzidagi parchalanib ketmaydi, degan savol tugiladi. Bunga sabab shuki, yadrodagi xamma nuklonlar orasida maxsus yadro tortishish kuchlari mavjud bo'lib, bu kuchlar o'zaro itarilish kuchlaridan kattadir. Yadro kuchlari juda kichik masofada (q0-qesm atrofida) ta'sir etadi. Nuklonlardan atom yadrosi hosil bo'lishida ko'p energiya ajralib chiqishi juda katta yadro kuchi mavjudligini tasdiklaydi. Ajralib chikkan energiya miqdorini Eynshteyn tenglamasi yordamida hisoblab topish mumkin. Ye = m·Cw Bu yerda m - massa, g hisobida ' Ye - energiya, erg. hisobida~ S - yorug'lik tezligi (e·q0q0 smsek) Keltirilgan tenglama, energiya ajralib chiqishi natijasida berilgan sistema massasining kamayishi va aksincha, energiya yutilshida massaning ortishini kursatadi. Ushbu wqqR + w0qn=rwNe reaksiya uchun qqR ning massasi q,00utu ga, q0n ning massasi q,00ioe ga teng. Demak, w ta qqR ning massasi q,00ut·w = w,0qtqr +w ta 0qn ning massasi q,00ioe ·w=w,0quiy Jami r,0ee00 u.b. bo'lishi kerak, Ammo, aslida Ne ...