Benzol qatori uglevodorodlari

Benzol qatori uglevodorodlari Reja: Benzolni tuzilishi haqida fikrlar. Benzolni elektron tuzilishi. Gomologik qatori. Nomlanishi. Olinish usullari, laboratoriya va sanoatda olish usullari. Fizik xossalari. Benzol qatori uglevodorodlar, nomlanishi, izomeriyasi, olinish usullari va xossalari. Aromatik uglevodorodlarda tarkibida bir yoki bir necha benzol halqasi bo'lgan uglevodorodlar - benzolning hosilalari deb qarash mumkin. Umumuiy formulasi SnH2n-6 Benzolni birinchi marta 1825 yilda Faradey koks gazidan ajratib olgan. Uning kimyoviy formulasini nemis olimi Kekule 1865 yili taklif etgan yani: Benzol halqasi hamma bog'lanishlarning uzunliklari bir xil, oddiy bog' bilan qo'sh bog' uzunliklari orasida masofa 0,140 nm tashkil qiladi. Bu esa benzol molekulasida qo'shbog'larning oralab kelishi natijasidir. Benzol yadrosidagi oralab keluvchi bog'lanishlar sistemasi simmetrikligi tufayli ayniqsa barqaror yani termodinamik turg'un, yani oralab kelish energiyasi katta bo'ladi. ; ; ; ; siklopendaienil anion - aromatik; siklogeptatrietil kation - aromatik; Xyukkel qoidasi: 4.p+2p e Benzol uchun: 4.1+2p e= 6p e Naftalin uchun% 4.2+2p e=10pe siklopropenil kation - aromatik; azulen - aromatik 4.2+2=10p e Gomologik qatori: S6N5-fenil ; S6N4 -fenilen (o-, m-, p-); SN3-S6N4- tolillar (o-, m-, p-); S6N5-SN2- benzil; ∕ ∕ S6N5-SN2 - benzilidien yoki rh-SN ; ∕ ∕ S6N5-S - benzenil yoki ph-C −; SN3 Benzol S-N izopropil benzol SN3 SN3 Metil benzol (toluol) SN3 1.3-dimetilbenzol (m-ksilol) SN3 S N Uch fenilmetan Olinish usullari: ko'mir va neft - aromatik uglevodorodlarning asosiy manbalaridan biri hisoblanadi. Alohida aromatik uglevodorodlar sintez yo'li bilan olinadi. Alkinlarni halqali polimerlash bilan benzolni olish Zelinskiy, Kazanskiy reaksiyasi. t=450◦C 3SN≡SN--► ; aktiv ko'mir SN3 SN3 3CH3-C≡CH--► 1,3,5,-trimetilbenzol Ni(CN)2 4NS≡SN --► t◦ siklooktatetraen Fitting va Vyurts usullari. S6N5-Cl+2Na+Cl-CH3--►C6H5-CH3+2NaCl SN3 1.3-dimetilbenzol (m-ksilol) SN3 S N Uch fenilmetan Olinish usullari: ko'mir va neft - aromatik uglevodorodlarning asosiy manbalaridan biri hisoblanadi. Alohida aromatik uglevodorodlar sintez yo'li bilan olinadi. Alkinlarni halqali polimerlash bilan benzolni olish Zelinskiy, Kazanskiy reaksiyasi. t=450◦C 3SN≡SN--► ; aktiv ko'mir SN3 SN3 3CH3-C≡CH--► 1,3,5,-trimetilbenzol Ni(CN)2 4NS≡SN --► t◦ siklooktatetraen Fitting va Vyurts usullari. 5. S6N5-Cl+2Na+Cl-CH3--►C6H5-CH3+2NaCl 6.Fridel-Krats usuli bilan sintez: AlCl3 S6N6+S2N5Sl--►C6H5-C2H5+H Cl AlCl3 C2H5 +C2H5OH--► +H2O Aromatik kislota tuzlaridan olish. C6H5COONa+NaOH--►C6H6+Na2CO3 SN3 t◦; AlCl3 SN3 +CH2=CH-CH3--► SN3 izopropil benzol (kumol) sikloparafinlardan degidrogenlash yo'li bilan (Zelenskiy reaksiyasi) aromatik uglevodorodlar olingan. Katalizator Al2O3+Pt hisoblanadi. katalizator --► -6N Cr; Mo; V 7. SN3(SN2)4SN3 --► +4N2; Parafinlarni degidroalqalanish usuli bilan (bu yerda katalizatorlar xrom oksidi, molibden, vanadiylar hisoblanadi). Olinish usullari. Tabiiy manblari: Aromatik uglevodorodlarni tabiiy manbasi asosan neft va toshko'mirlardir. Neftdan olinishi: Xom neft tarkibida aromatik uglevodorodlar uncha ko'p bo'lmaydi. Shu aromatik uglevodorodlarni oshirish uchun neftni aromatlashtiriladi, yani ...