Gidroksil guruhli birikmalar

Gidroqsil guruhli birikmalar Umumiy formulasi CnH2n+1OH yoki R - OH Molekulasida gidroqsil guruh saqlagan organik birikmalar spirtlar deyiladi. Tarkibidagi C va O - sp3 gibridlangan. Bog' orasidagi burchak - 1100. C soni 4 tagacha bo'lgan spirtlar - quyi spirtlar. 4 tadan 7 tagacha - o'rta spirtlar. 7 tadan ko'p bo'lsa - yuqori spirtlar. Nomenklaturasi va izomeriyasi. Bir atomli spirtlar yoki - alkogollar ham deyiladi. Ratsional nomenklaturaga ko'ra spirtlar R nomiga spirt so'zini qo'shish orqali hosil qiladi. Sistematik nomenklaturaga ko'ra tegishli alkan nomiga ol qo'shimchasi qo'shib aytiladi. O'rni raqam bilan ko'rsatiladi. Raqamlash OH guruh tomondan boshlanadi. Izomeriyaning quyidagi turlari uchraydi Bir atomli spirtlar qatoridagi izomerlar soni C5H11OH Pentanol pentil spirti amil spirti (T) valerian spirti (T) CH3OH metanol (S) metil spirti (R) karbinol (T) yog'och spirti (T) C2H5OH etanol (S) etil spirti (R) vino spirti (T) gidroliz spirti (T) 5 O l i n i s h i Ketonlarni qaytarib ikkilamchi spirtlar olinadi Aldegidlarni qaytarib birlamchi spirtlar olinadi 6 O l i n i s h i Alkenlarni gidratlab etilen etanol C2H4 + H2O  C2H5OH Alkilgalogenidlarga ishqorning suvli eritmasi ta'sirida R-Cl + NaOH  R-OH + NaCl + H2O Bu reaksiya natijasida qo'shimcha mahsulotlar hosil bo'ladi. Toza spirt olish uchun AgOH ishlatiladi. 7 O l i n i s h i Sanoatda alyuminiyorganik birikmalarni oksidlab spirtlar olish usuli keng qo'llaniladi. Ushbu usul K.Sigler tomonidan taklif qilingan: 2R3Al + 3O2 → 2(RO)3Al (RO)3Al + 3H2O → 3ROH + Al(OH)3 eterifikatsiya gidroliz Eterifikatsiya reaksiyasida ajralayotgan suvning vodorodi spirtdan, OH esa kislotadan hosil bo'ladi Kimyoviy xossalari OH dagi H hisobiga OH hisobiga R - dagi H hisobiga Kimyoviy xossalari Alkanollar kobaltli katalizatorlar ishtirokida bosim ostida CO bilan reaksiyaga kirishib karbon kislotalarga aylanadi: ROH + CO → RCOOH Spirtlarga ammiakning ta'siri : Fizik xossalari C soni 10 tagacha bo'lgan spirtlar - suyuq, undan yuqorilari qattiq moddalar. Dastlabki 4 vakili - o'ziga xos xidli harakatchan suyuqlik bo'lib, H2O bilan har qanday nisbatda aralashadi. Suvda cheksiz eriydi. 5 - vakilidan boshlab suvda erishi keskin kamayadi. Molekulyar massa ortgan sari suvda eruvchanlik kamayib boradi. C11 dan boshlab suvda umuman erimaydi. Spirtlarda H bog' mavjudligi tufayli ular tegishli oddiy efir hamda galogenli birikmalardan yuqori t0 da qaynaydi. C2H5OH 780C da C2H5 - O - C2H5 - 350C da C2H5Cl 12,40C da qaynaydi Fiziologik ta'siri ...