VI - asosiy guruhcha elementlari sulfat kislotasi ishlab chiqarish

VI -asosiy gruppacha elementlari sulfat kislotasi ishlab chiqarish REJA: 1. VI -asosiy gruppacha elementlari. 2. Sulfat kislotasi ishlab chiqarish usullari. 3. Sulfat kislotasi ishlab chiqarishda qo'llaniladigan asosiy aparatlar. Elementlar davriy sistemasida VI guruh elementlari ikki guruhchaga - bosh guruhcha bilan yonaki guruhchaga bo'linadi. Bosh guruhchaga kislorod O, oltingugurt S, selen Se, tellur Te, poloniy Ro, yonaki guruhchaga esa xrom Sr, molibdon Mo, volfarm W kiradi. Bosh guruhcha elementlarining sirtqi elektron qavatlarida 6 tadan elektron bo'ladi. Sirtqi qavatlarini barqaror holda keltirish, ya'ni 8 elektronli qavat hosil qilish uchun ular faqat ikkitadan elektron qabul qiladi. Demak, bosh guruhcha elementlarining eng yuqori manfiy valentligi ikkiga tengdir. Bosh guruhcha elementlarining metalloidlik xossalari galogenlarga qaraganda zaifroq. Ularning musbat valentliklari to'rt va oltiga teng. Oltingugurt, selen, tellur elementlarining gidridlari H2S, H2Se, H2Te qaytaruvchi moddalar bo'lib, ularning bunday xossalari H2S dan H2Te ga o'tgan sayin kuchayib bordi. H2S - H2Se - H2Te qatorida chapdan o'ngga borgan sayin bu moddalarning kislotali xossalari kuchayib boradi, chunki ionlarning radiuslari S → Te ga o'tganda kattalashadi. Bu elementlarning +6 valentligiga muvofiq keladigan gidroksidlari H2SO4, H2SeO4, H6TeO6 tarkibiga ega. Bundan ko'ramizki, selendan tellurga o'tilganda markaziy ionning koordinasion soni 4 dan 6 ga qadar o'zgaradi. Buning sababi shundaki, ionlarning radiusi S6+ - Se6+ - Te6+ qatorida chapdan o'ngga o'tgan sayin kattalashib boradi. Kislorod Tabiatda uchrashi. yer qobig'ining taxminan yarmisini kislorod tashkil etadi. Kislorod eng ko'p uchraydigan elementdir. Havoning og'irlik jihatidan 20,9 %i kisloroddan iborat. Suvning 88,89 %i kisloroddir. Tuproq, qum, turli tog' jinslari, ko'pchilik minerallarning tarkibida kislorod bo'ladi. O'simlik, hayvon organizmdagi oqsillar, uglevodlar, yog'lar - bularning hammasi kislorodli birikmalardir. Odam gavdasining taxminan 65 %i kisloroddan iborat. YOnish va nafas olish jarayonlarida havoning bir qismi ishtirok etishini qadimdagi olimlar ham aytib o'tgan edilar. Olinishi.: Toza kislorod dastavval 1772 yilda SHeele, keyin 1774 yilda Pristli ajratib olgan edilar. Uni havo tarkibiga kirishini birinchi bo'lib Lavuaze aniqladi va kislorod deb nom berdi. Kislorodning suvdan olinishi. Suv elektroliz qilinganda vodorod bilan bir qatorda kislorod ham ajralib chiqadi: 2H2O = 2H2 + O2 Vodorod katodga tomon, kislorod esa anodga tomon boradi. Ikki hajm vodorod yig'ilganda bir hajm kislorod chiqadi. Texnikada toza vodorod va toza kislorod ana shu usul bilan olinadi. Oltingugurt-1632 S Oltingugurt tabiatda faqat birikmalar holidagina emas, balki tug'ma holidagi (erkin holda) ham uchraydi. Tug'ma oltingugurtni vulkaniq kelib chiqish xarakteriga ega deb hisoblaydilar. Oltingugurt asosan tug'ma konlarida suyuqlantirib olinadi. Masalan: FeS2 (temir kolchedani) ZnS (rux aldamasi) va H2S-dan (Orenburg va Muborak gaz oltingugurti zavodlari) olinadi. Cu2S, PbS-mis ...