Yuqori molekulali birikmalar va ularning xosalari

Yuqori molekulali birikmalar va ularning xossalari Reja: Yumb kimyoviy tuzilishi va fazoviy shakli. polimerlardagi bog'lar Yumb eritmasining osmotik bosimi Yumb eritmalarning xossalari. bo'kish Reologiyaning asosiy tushuncha va qonunlari. dispers sistemalarning reologik xossalari Yumb kimyoviy tuzilishi va fazoviy shakli. polimerlardagi bog'lar Polimerlar xossasi ulardagi kimyoviy va molekulyar bog'lar bilan belgilanadi. Monomerlar zvenosidagi kimyoviy bog'lar -M-M-M- holida ifodalanadi. Ular mustahkam bog'lardir; E ≈400 kJmol. δ Molekulyar bog'lar polimer zanjirlari yoki bitta zanjirning turli joylarida vujudga keladi (16.2-rasm). Bitta molekulyar bog' energiyasi Eδ ≈ 10 kJmolga teng. Bu kichik qiymat bо'lib, kimyoviy bog' energiyasidan 40 marta kamdir. Lekin bunday bog'lar nihoyatda kо'p bо'lgani uchun ular polimer xossasiga ancha katta ta'sir kо'rsatadi. Masalan, polimerni isitib, uni bug'latib bо'lmaydi. YuMB molekulasi uchun yana bir muhim xususiyat zanjirning qayishqoqligidir. Bu makromolekulaga bir konformatsiyadan boshqa konformatsiyaga о'tib, fazoviy shaklini о'zgartirishiga imkon beradi. YuMB makromolekulasining konformatsiyasi deganda, polimer zanjirining monomer zvenosini kimyoviy bog'larni uzmay burilishi natijasida vujudga keladigan, energetik jihatdan teng fazoviy shakli tushuniladi. Masalan, YuMB molekulasi murakkab konformatsiyadan chо'zilgan xolatga о'tishi mumkin: YuMB tortilganda uni zvenosidagi atomlar kuchli tebranma harakatga kelib, YuMBni qо'yib yuborish bilan oldingi holiga qaytishga harakat qiladi. YuMB zvenolarining issiqlik harakati natijasida eng extimoli yuqori shakli bu tuguncha yoki globula xolatidir. Juda suyultirilgan eritmalarda qayishqoqligi yaxshi bо'lgan va yakka bо'lgan polimer makromolekulalari gujanaksimon holatda bо'ladi. 9.2 - rasm. YuMB globulasi. r0 - sfera radiusi YuMB amorf va kristall xolatda bо'lishi mumkin. YuMB makromolekulasi kristall holatida bir xil turdagi molekulalarning yuqori hosilalaridan iborat bо'ladi. Ular tayoqcha, plastinka, shar shaklida bо'lishi mumkin. Taxminan 70-80 % polimer materiallar kristall holatda olinadi. 9.3 - rasm. Polimerlarning kristall va amorf holatlari Amorf polimer moddalarida yuqori hosilalar fazoviy strukturada bо'lib, turli konformatsiyadagi betartib (xaotik) joylashgan makromolekulalardan tashkil topadi. Yumb eritmasining osmotik bosimi Polimerlar eritmalarining osmotik bosimi liofob kolloid zollarining osmotik bosimiga qaraganda birmuncha katta, lekin xuddi o'shanday og'irlik konsentratsiyadagi molekulyar eritmalarnikidan bir necha marta kichikdir. Polimer eritmalarida ba'zi anomal hodisalar kuzatiladi. Ma'lumki, osmotik bosim eritmadagi zarrachalar soniga proporsional, ya'ni zarrachalar soni qancha ko'p bo'lsa osmotik bosim shuncha katta bo'ladi. Agar polimer modda bilan quyi molekulyar moddaning zarrachalari (molekulalari) teng bo'lgan eritmasi olinib osmotik bosimlari o'lchansa, polimer eritmasining osmotik bosimi bir necha marta ortiq chiqadi. Buning sababi shundaki, polimerning zanjirsimon yirik makromolekulalari egiluvchan, ya'ni uning turli qismlari (segmentlari) mustaqil harakatlanishi va bitta katta molekula quyi molekulyar modda molekulalaridan bir qanchasining kinetik ishini bajarishi mumkin. Polimerning suyultirilgan eritmasini bug' bosimi xuddi quyi molekulyar moddalarning yuqori konsentratsiyali eritmalarining bug' bosimi kabidir. Bunday anomal ...