Kimyoviy formulalar va kimyoviy tenglamalar [info-referat]

Kimyoviy formulalar va kimyoviy tenglamalar Moddalar tarkibini kimyoviy elеmеntlar bеlgilari orqali ifodalash kimyoviy formula dеyiladi. Masalan: N2, O2, N2O va hokazo. Kimyoviy formula ayni moddaning oddiy yoki murakkab modda ekaniligini, u qanday elementlarldan iboratligini, bu moddaning bitta molеkulasidagi atomlar turi va sonini, moddaning nisbiy molеkulyar massasini ifodalaydi. Moddalar orasidagi rеaksiyalarni kimyoviy formulalar vositasida ifodalanishi kimyoviy tеnglama dеyiladi. 1-misol. Mis (II) oksiddagi misning foiz miqdorini hisoblab toping? Yechish: Mis (II) oksidning molekulyar massasi 64 + 16 = 80 ga teng CuO ning 1molining massasi 80 g. Shundan 64 grami misning hissasiga to'g'ri keladi. Ya'ni 1 molning 6480 qismini tashkil etadi. Bu kasrni foiz bilan ifodalash uchun uni 100 ga ko'paytirish kerak. Cu bo'ladi. 2-misol. NaOH ning foiz tarkibini hisoblang? Yechish: NaOH ning massasi 23+16+1=40 ga teng. Elеmеntlarning foiz miqdorini hisoblaymiz: Natriy , Kislorod , Vodorod esa . Javobi: NaOH da 57,5% natriy, 40% kislorod, 2,5 % vodorod bo'ladi. 3-misol. 6 g uglerod qancha miqdor uglerod (IV) oksid tarkibida bo'ladi. Yechish: CO2 ning molekulyar massasi 12+16.2 = 44 ga teng, uning 1 moli 44 gramga teng. Proporsiya tuzamiz: 44:x = 12:6 ga teng, bundan g. Javobi: 6 g uglerod 22 g CO2 tarkibida bo'ladi. 4-misol. 24 g oltingugurt (VI) oksidning tarkibida necha gramm kislorod bo'ladi? Yechish: SO3 ning molekulyar massasi 32+163=80, 1moli 80 gramga teng. 1 mol SO3 da, ya'ni 80 gramida 3g-atom yoki 48 gramm kislorod bo'ladi. Proporsiya tuzamiz. 80:24= 48: x g. Noma'lum sonni hisoblaymiz: 24 g Javobi: 24,4 g SO3 tarkibida 14,4 g kislorod bo'ladi. Murakkabroq masalalar 1-misol. Temir rudasi - qizil temirtosh temirning tabiiy oksidi hisoblanadi. Uning tarkibida 92% Fe2O3 qolgani boshqa qo'shimchalardan iborat bo'lsa, uning 1 tonnasi tarkibida qancha temir bo'ladi? Yechish: 1 t rudada qancha Fe2O3 bo'lishini hisoblaymiz: 100t : 1 t = 92: x t 0,92 t Fe2O3 da qancha Fe borligini topamiz: Fe2O3(160) 2Fe(112) 160:0,92=112:x t Javobi: 1 t rudada 0,644 t temir bo'ladi. 2-misol. 200 g 5% li mis sulfat eritmasi tarkibida qancha mis bo'ladi? Yechish: 100 g eritma tarkibida 5 g CuSO4 bo'ladi. 200 g eritma tarkibida x g CuSO4 bo'ladi. g 10 g mis sulfat tarkibida qancha mis borligini hisoblaymiz: CuSO4(160) Cu (64) 160 g CuSO4 da 64 g Cu bo'lsa, 10 g CuSO4 da x g Cu bo'ladi, g Javobi: 200 g 5% li mis sulfat eritmasi tarkibida 4 g mis bo'ladi. 3-misol. 2 g xlor qancha miqdor 15% li NaCl eritmasida bo'ladi? Yechish: 2 g xlor necha gramm NaCl ...