Darslar va o‘qituvchilar bo‘lmagan maktab
Siz yoki bolangizga o‘qituvchilar, sinflar, taqvim, va uy vazifalar bo‘lmagan maktabga borish taklif qilinsa, nima degan bo‘lardingiz? G‘alati ko‘rinadi, lekin bu qiziqarli. Braziliyadagi Lumiar maktab ana shunday ekan.
Muvaffaqiyatli braziliyalik ishbilarmon Rikardo Semler 2003-yilda birinchi Lumiar maktabini ochdi. Bundan oldin, deyarli 20 yil davomida, u katta Semco kompaniyasini boshqargan edi, u yerda barcha xodimlar orasida o‘zini o‘zi boshqarish tizimini joriy qilgan. U o‘zining muvaffaqiyatli faoliyatining natijasi bilan bolalarni tarbiyalashda sinab ko‘rishga qaror qildi. O‘rganish shaxsiy va jamoaviy mas’uliyatga asoslanadi va o‘quvchi amaliyotda haqiqiy hayot bilan yaqin bog‘liq bo‘lgan bilimlarni oladi.
O‘qituvchilar yo‘q - tutor va master bor.
Tutor – bolaga g‘amxo‘rlik qiluvchi, uning uyidagi yangiliklar, uning maktabdagi faoliyati, umuman umri haqida g‘amxo‘rlik qiladi. U dunyoni bilish, muammolarni hal qilish, savollarga javob berishga va u bilan birgalikda javob izlashga yordam beradi.
Master – loyiha ustida ishlayotgan bolaga yordam beradi, o‘quvchining bilimlari uchun mas’uldir. Master maxsus ta’lim yoki ilmiy darajaga ega bo‘lmasligi mumkin. Asosiy talablar - ishga bo‘lgan bilim va xohishdir.
Hech qanday sinf yo‘q - turli yoshdagi guruhlar mavjud.
Lumiar talabalari qiziqish guruhlariga qo‘shilishadi. Ya’ni, loyiha ustida turli yoshdagi bolalar ishtirok etadilar. Har bir bola imkoniyatlar qadar topshiriqlarni bajaradi. Qizig‘i shundaki, yosh bola ba’zan savolni kattalardan yaxshiroq tushunishi mumkin.
Hech qanday dars yo‘q - loyihalar bor.
Lumiar maktabida aniq darslar va o‘qiladigan mavzular ro‘yxati mavjud emas. Buning o‘rniga, o‘quvchilar o‘zlari ishlashlari, turli ko‘nikmalarni rivojlantirishlari mumkin bo‘lgan loyihalar bilan chiqishadi. Bitta loyiha 2 oy davom etadi.
Navbatchilar va ilmiy mudirlar yo‘q - o‘z-o‘zini boshqarish bor.
Lumiar maktabining barcha o‘quvchilari, ota-onalari va xodimlari uning boshqaruvida ishtirok etadilar. Har 7 kunda, yig‘ilishda uchrashishni istagan har kim o‘tgan haftani muhokama qilib, o‘z xatti-harakatlari bilan tanishadi.
Doska yonida hech qanday javob yo‘q - cheksiz imkoniyatlar mavjud.
Maktabning butun maydoni interfaol, ochiq maydon, kutubxona, ko‘plab uskunalar va to‘liq erkinlik mavjud. Agar xohlasangiz, stolga o‘tirib, istasangiz - yerga, istasangiz – o‘t ustida o‘tirishingiz mumkin. O‘quvchilar o‘zlari o‘simliklarni ekish yoki o‘yingoh qurish kabi o‘zgartirishlar kiritishlari mumkin. Maktab ichidagi ba’zi devorlar ham ko‘chma bo‘lib, bolalar o‘zlari xona o‘lchamini tanlashadi.
Hech qanday imtihon va test sinovlari yo‘q - umumiy baholash mavjud.
Har ikki soat ichida bolalar o‘zlarining ishlarini baholaydi. Master va tutorlar ma’lumotlarning qanchalik o‘rganilganligini ham nazorat qilishadi. Har bir o‘quvchining o‘zi qo‘lga kiritgan barcha ko‘nikmalarni va bilimlarni tasvirlaydigan batafsil portfolio bor.
Uy vazifasi yo‘q - o‘rganish istagi bor.
Uy vazifasi berilmaydi. Bolaning o‘zi loyihada qanday ishtirok etayotganini tanlaydi. U ma’lumotni faqat maktabda o‘rganishi, qo‘shimcha ravishda uyda biror narsalarni o‘qishi yoki mavzu bo‘yicha film tomosha qilishi yoki internetda ijtimoiy so‘rov o‘tkazishi mumkin. Lumiarda hech qanday majburiyat yo‘q, ammo imkoniyatlar mavjud.
Lumiar maktabini hayot maktabi deb ham atash mumkin. U odatdagi maktablarda muhokama qilinmagan asosiy masalalarga qaratiladi - masalan, sevgi nima va nega biz bu dunyoda yashayapmiz. Lumiar maktabining o‘qitish metodikasi dunyodagi eng innovatsion pedagogik qarorlardan biri deb hisoblanadi.
Ha aytgancha, Lumiar o‘quvchilarining o‘rtacha balli 100 dan 91, bu esa an’anaviy maktablardan ancha yuqoridir.
