O‘qituvchi tutgan yo‘l

Nafaqaga chiqqan o‘qituvchining o‘rniga boshqa muallima sinfga kirdi. Darsni tushuntirishni boshladi. O‘quvchilarning biridan savol so‘ragandi, boshqalar kulib yubordi. O‘qituvchi hayron bo‘ldi. O‘quvchilarga qarab o‘rinsiz kulguning tagiga yetdi: sinfda hamma ahmoq, aqlan noqis hisoblaydigan o‘quvchiga savol bergan ekan.

Dars tugab o‘quvchilar sinfni tark etadigan mahal, muallima o‘sha o‘quvchini chaqirdi. U bilan holi qolib, qog‘ozga yozilgan ikki qator baytni berdi va:
- Buni ismingni yodlagandek yodlab kel, hech kimga aytma, - dedi.

Keyingi darsda muallima o‘sha ikki qator she’rni yozuv taxtasiga yozdi. Uning ma’nosini tushuntirdi. So‘ngra uni o‘chirib:
- Kim hozirgi she’rni yodlab qola oldi? - deb so‘radi. Hech kim churq etmadi.

Faqat o‘sha «ikkichi» ming hayajon, iymanish bilan qo‘l ko‘tardi. 

O‘qituvchi:
- Qani, javob ber, - dedi. U she’rni yoddan aytib berdi. Ustoz uni ko‘p maqtadi, boshqalar o‘rnak olishini aytdi. O‘quvchilar bu holatdan hayratga tushar, kimdir kecha kulgani uchun xijolat bo‘lar edi. Bu hol hafta ichi davom etdi. O‘qituvchi har safar o‘sha o‘quvchini maqtardi. 

Shu zaylda boshqa o‘quvchilarning u haqidagi tushunchalari o‘zgara boshladi. O‘sha bolaning ruhiy holati ham ijobiy tomonga burilish yasadi. O‘ziga bo‘lgan ishonch uyg‘ondi. Oldingi o‘qituvchi hisoblagandek ahmoq emasligini angladi. Boshqalar bilan bilim bobida musobaqa qila olishini, o‘z ustida ishlasa, a’lochi bo‘lishini his qildi. Nafaqat shu fandan, balki boshqalaridan ham a’lo baholar ola boshladi.

Maktabni yaxshi natijalar bilan bitirib, oliygohga kirdi, so‘ngra magistraturani bitirdi. Doktor bo‘lishni maqsad qildi.

U o‘qituvchisi haqida  yozarkan, quyidagi so‘zlarni qo‘shib qo‘ydi: 

Insonlar ikki toifaga bo‘linadi: biri yaxshiliklar kaliti bo‘lsa, boshqasi uning qulfidir. Birlari sizni shijoatlantirib, qo‘lingizdan tutib, umid bag‘ishlaydi. Sizdagi dardu alamni his qiladi. Hayot yo‘lingizni to‘g‘ri belgilashingizda yordam beradi. Boshqalari esa, sizdagi iqtidorni berkitib, yomonliklarni ochadi. U sizni ruhan ezishdan, o‘zgalar oldida yerga urishdan, iztirobga solishdan rohat tuyadi. Qanchadan-qancha insonlar shunday o‘qituvchilarning qurboniga aylanadi. Butun umr o‘zini tiklay olmasdan yashaydi